Planten van de maand november
Dat het klimaat verandert is goed te merken in deze november: het heeft tot nu toe nog niet gevroren en veel planten staan nog in bloei. Een snelle rondgang door onze tuin levert ongeveer 80 soorten vaste planten die nog volop bloeien. De meeste Salvia’s doen alsof het hartje zomer is (zie Salvia curviflora) en dat geldt ook voor Diascia’s en Lobelia’s. Natuurlijk sluiten daar de planten bij aan die altijd laat in het jaar bloeien, zoals de bekende Monnikskappen. Dat het herfst is is vooral te zien aan bomen en struiken, die het soms fraai gekleurde blad massaal laten vallen. We hebben twee monumentale Amerikaanse Eiken in de tuin staan, die inmiddels hun rode bladeren wel kwijt zijn. Vooral de Kardinaalsmuts en de Amberbomen laten nu hun herfstkleuren nog zien. Na een flinke nachtvorst ziet de tuin er direct winters uit en zijn de Salvia’s er veel minder vrolijk aan toe. Om nog even in de zomerstand te blijven besteed ik vooral aandacht aan enkele prachtige Salvia’s en andere bloeiende vaste planten.
Erigeron karvinskianus
In grootte is deze Muurfijnstraal de tegenhanger van Salvia ‘Amistad’: hoger dan 15 centimeter wordt Erigeron karvinskianus niet. Dit plantje bloeit echter al vanaf mei en houdt dat vol tot de eerste serieuze nachtvorst. Erigeron heeft het liefst een droge en zonnige plek en zaait zich daar flink uit. Dat is bij dit plantje positief, want het zal geen andere planten overwoekeren en is eenvoudig weg te halen. Erigeron heeft wat weg van een Madeliefje, maar dan wat fijner van bloem en met een vracht aan bloemen aan één plant.
Euonymus alatus
Deze Kardinaalsmuts heb ik al beschreven in februari vanwege de prachtige kurklijsten. In november laat Euonymus echter zijn sterkste eigenschap zien en dat is de prachtige herfstkleur. Deze forse struik, na enkele jaren wordt de 3 meter bereikt, groeit overal en omdat de bloei weinig voorstelt, is het aan te raden de plant achterin een border te plaatsen. Bij ons doet deze Kardinaalsmuts het zelfs nog onder een hoge Tulpenboom.
Fuchsia triphylla
Officieel heet de Fuchsia in Nederland de Bellenplant, maar inmiddels kent iedereen de wetenschappelijke naam. Fuchsia’s zijn daarbij vernoemd naar de in zijn tijd bekende botanicus Leonard Fuchs. Fuchsia triphylla is zoals de meeste familieleden niet winterhard, dus zet deze plant in de winter op een vorstvrije plaats. Mensen van mijn leeftijd die Ja zuster, nee zuster’ nog kennen (flink oud dus!) weten door het bekende liedje hoe eenvoudig een Fuchsia te stekken is.
Fuchsia
'Whiteknight's Pearl'
Deze Fuchsia mag buiten blijven staan, omdat ‘Whiteknight’s Pearl’ winterhard schijnt te zijn. Tot nu toe heeft deze Fuchsia de winters bij ons prima overleeft, maar strenge winters zijn uitgebleven. De bloemen van deze Fuchsia zijn, in tegenstelling tot de triphylla, subtiel van vorm en kleur. De kleine struik draagt echter veel bloemen en bloeit lang, waardoor het een prachtige plant is voor een border in de zon. Ook hier is stekken eenvoudig, dus maak je (tuin)vrienden gelukkig met een klein plantje.
Liquidambar styraciflua
Dit is naast mijn favoriete boom ook mijn favoriete wetenschappelijke naam. Voor mij klinkt Liquidambar styraciflua als muziek in de oren, maar ik snap goed dat de meeste mensen het houden bij ‘Amberboom’. Staat deze flinke boom (de Amberboom haalt de 10 meter wel) in de zon, dan kleuren de bladeren in de herfst fantastisch geel en rood. Daarnaast geven de bladeren een prettige geur af (ruikt amber zo?). Heb je een redelijk grote tuin, dan is deze boom een aanrader. Voor kleinere tuinen is er een zuilvormige variëteit beschikbaar.
Polystichum
setiferum
Dat veel mensen wetenschappelijke namen moeilijk vinden kan ik mij bij deze Niervaren goed voorstellen. De officiële naam is namelijk Polystichum setiferum ‘Divisilobium Wollaston’, waarbij het woord Divisilobium aangeeft dat het blad erg fijn vertakt is. Je kunt met zo’n naam, zeker als je die zonder haperen kan uitspreken, indruk maken op tuinvrienden. Ik vind eigenlijk alle Polystichum-varens mooi, omdat ze in de winter groen blijven en omdat de bladeren opvallend glanzen. Het zijn gemakkelijke planten voor een plek in de schaduw en ze groeien goed uit zonder te gaan woekeren.
Salvia 'Amistad'
Deze prachtige Salie (Nederlandse naam) haalt met gemak 2 meter en bloeit intens blauw. Het nadeel van Salvia ‘Amistad’ is dat de bloei erg laat start, zeker in natte jaren als 2024. Soms duurt het zo lang dat de eerste nachtvorsten de bloei totaal verpesten. Over de winterhardheid zijn de deskundigen het niet eens. Bij ons staat ‘Amistad’ gewoon in de volle grond, maar deze planten hebben nog geen erg koude winters meegemaakt. Dit is een Salvia die je in een grote border een plek geeft of die je gebruikt als solitaire (alleenstaande) vaste plant.
Salvia 'Waverly'
Salvia ‘Waverly’ bloeit met subtiele wit/paarse bloemen en wordt ongeveer 150 centimeter hoog. In warme en droge jaren is deze struikvormige Salie één bloemenzee, die druk bezocht wordt door insecten. Dit (natte) jaar begon de bloei laat, maar inmiddels kunnen we volop genieten van deze prachtige Salvia. Volgens ons is deze variëteit niet winterhard en we houden ‘Waverly’ dan ook in een vorstvrije ruimte over. Zoals alle Salvia’s is ook ‘Waverly’ eenvoudig te stekken.
Woodwardia orientalis
Deze Kettingvaren zal je nog niet vaak tegenkomen in kwekerijen en dat heeft vooral te maken met de zeer matige winterhardheid. Je kan deze interessante varen het beste als een kuipplant inzetten. Dat betekent in een pot, in de zomer op een terras in de schaduw en in de winter binnen op een vorstvrije plek. Je ziet op de foto de kleine plantjes (broedplantjes) al op het oude blad zitten en deze zijn dus eenvoudig te vermeerderen. Daar hebben wij nog geen ervaring mee, maar volgend jaar kunnen we aangeven of het gelukt is.